Kernpunten 1 Samuël

• Doel: Verslag doen van het leven van Samuël, de laatste richter van Israël; de regering en ondergang van Saul, de eerste koning, en de keuze voor en voorbereiding van David, Israëls grootste koning.
• Schrijver: Waarschijnlijk Samuël, maar het boek bevat ook geschriften van de profeten Natan en Gad (1 Kronieken 29:29).
• Achtergrond: Het boek begint in de tijd van de richters en beschrijft Israëls overgang van een theocratie (geleid door God) naar een monarchie (geleid door een koning).
• Sleutelverzen: ‘Doe wat zij u vragen,’ antwoordde de Here, ‘want zij wijzen niet u af, maar Mij. Zij willen niet dat Ik nog langer hun Koning ben … Doe wat zij vragen, maar waarschuw hen wel voor de gevolgen van een koning die over hen zal heersen!’ (8:7, 9).
• Hoofdpersonen: Eli, Hanna, Samuël, Saul, Jonatan en David

1 Samuël in vogelvlucht
‘Op uw plaatsen!’ De starter schreeuwt zijn signaal en de menigte richt in stilte haar aandacht op de atleten die naar de startlijn toe lopen. ‘Klaar!’ … in positie en elke spier gespannen, wachten de renners nerveus op het pistoolschot. Daar klinkt het! En de wedloop begint.

In elke race is de start belangrijk, maar de finish cruciaal. Vaak verliest degene die vooraan loopt zijn kracht en eindigt ergens in het midden van de groep. En dan is daar de tragedie van de briljante beginner die een poosje het tempo aangeeft, maar de finish niet haalt. Hij verlaat de race opgebrand, uitgeblust of geblesseerd.

1 Samuël is een boek over een grootse start … maar met een tragisch einde. Het begint met Eli als hogepriester in de tijd van de richters. Als geestelijk leider zal Eli zijn leven zeker begonnen zijn in een nauwe relatie met God. In zijn gesprek met Hanna en ook in de opvoeding van haar zoon Samuël geeft hij blijk van een helder begrip van Gods doel en roepstem (hoofdstukken 1 en 3).

Maar Eli’s leven eindigt in schande als zijn goddeloze zonen door God worden veroordeeld en de heilige ark van het verbond in vijandelijke handen valt (hoofdstuk 4). Met Eli’s dood begint het verval van de priesterlijke invloed en komen de profeten in Israël.

Samuël werd door zijn moeder Hanna bestemd voor de dienst aan God. Hij werd één van Israëls grootste profeten. Hij was een man die dicht bij God stond, het tijdperk van de richters afsloot, een profetenschool begon en Israëls eerste koningen zalfde. Maar zelfs Samuël bracht de wedloop tot een slecht einde. Net als bij Eli keerden ook Samuëls zonen zich van God af; zij namen steekpenningen aan en waren corrupt in de rechtspraak. Het volk verwierp het leiderschap van de richters en de priesters en riep om een koning ‘net als de andere volken’ (8:5).

Saul was ook al zo’n snelle starter. Een opvallend figuur, deze knappe (9:2) en nederige (9:21; 10:22) man, die Gods keuze was voor Israëls eerste koning (10:24). De beginperiode van zijn regering werd gekenmerkt door leiderschap en moed (hoofdstuk 11, 14:46-48). Maar Saul was ongehoorzaam aan God (hoofdstuk 15), werd jaloers en achterdochtig (hoofdstukken 18 en 19) en uiteindelijk werd zijn koningschap hem door God ontnomen (hoofdstuk 16).

Sauls leven was een neergaande spiraal. Het doden van David werd een obsessie voor hem (hoofdstukken 20-30); hij raadpleegde daartoe zelfs een waarzegger (hoofdstuk 28) en pleegde uiteindelijk zelfmoord (hoofdstuk 31).

Door het leven van Saul heen weeft zich het verhaal van een andere grote beginner, David. Als een man die God volgde (13:14; 16:7), diende David koning Saul (hoofdstuk 16), doodde hij Goliat (hoofdstuk 17) en werd een groot krijgsman. Pas in het tweede boek van Samuël zullen we zien hoe Davids wedloop eindigt.

Als je 1 Samuël leest, let dan op de overgang van de theocratie naar de monarchie, geniet van de klassieke verhalen van David en Goliat, David en Jonatan, van David en Abigaïl. Let ook op de groeiende invloed van de profeten. Maar besluit zelf om – terwijl je deze avontuurlijke verhalen leest – jouw wedloop als kind van God te beginnen en in gehoorzaamheid en met vertrouwen vol te houden (zie 1 Korinthiërs 9:25).

Kernpunten 2 Samuël

Doel:

1. Verslag geschiedenis van Davids regering
2. Tonen van effectief leiderschap onder God
3. Laten zien hoe door één persoon alles veranderen kan
4. Laten zien welke persoonlijke kwaliteiten God behagen
5. Weergave van David als de ideale leider van een niet perfect koninkrijk en een profetische vooruitblik op Christus, de volmaakte Leider van een volmaakt Koninkrijk (hoofdstuk 7)

• Schrijver: Niet bekend. Sommigen denken dat Natans zoon Zabud mogelijk de schrijver is (1 Koningen 4:5). Het boek bevat ook de geschriften van Natan en Gad (1 Kronieken 29:29)
• Datering: 930 vóór Christus; geschreven kort na Davids regeerperiode, 1050-970 vóór Christus
• Achtergrond: Het land Israël tijdens Davids regering
• Sleutelvers: David besefte nu waarom de Here hem koning had gemaakt en zijn koningschap zo zegende, God maakte zo zijn volk Israël beroemd (5:12)
• Hoofdpersonen: David, Joab, Batseba, Natan, Absalom
• Bijzondere kenmerken: Dit boek werd genoemd naar de profeet Samuël, die David had gezalfd en hem geleid had in een leven voor God

2 Samuël in vogelvlucht
Het kind komt de kamer binnen in een wapperende lange jurk, die nog een eind achter haar hoge hakken aan sleept. De grote flaphoed wiebelt op haar hoofd en zakt een beetje naar rechts, terwijl de lange halsketting al lopend heen en weer slingert als een pendule.
Vlak achter haar komt de ‘man’. Zijn vingertopjes komen nog net tevoorschijn uit de mouwen van zijn jas, die al zes keer omgeslagen zijn. Met de voeten schuifelend in twee keer zo grote schoenen, zijn z’n wankele stappen in tegenspraak met z’n zelfverzekerde grijns. Spelende kinderen verkleden zich: ze doen vader en moeder na in hun manier van kleden en lopen.

Voorbeelden… iedereen heeft ze… mensen die we willen evenaren, mensen die ons ideaal zijn. Hoewel misschien onbewust, doen we hen toch na en nemen hun ideeën over.
Tussen al die mensen in de Bijbel met een door God gegeven voorbeeldfunctie is er waarschijnlijk niet één die er zo uit springt als koning David. Geboren ergens halverwege het tijdperk tussen Abraham en Jezus, werd hij Gods leider over heel Israël en de voorvader van de Messias.

David was ‘een man naar Gods hart’ (1 Samuël 13:14). Maar wat waren dan die persoonlijke kenmerken van David, die God behaagden?

Het tweede boek van Samuël vertelt Davids verhaal. Terwijl je leest, zul je de spanning voelen als hij gekroond wordt tot koning van Juda en later tot koning over heel Israël (5:1-5), God prijzen als hij de ark van het verbond terugbrengt naar de tabernakel (6:1-23), vreugde ervaren als hij zijn legers naar de overwinning voert en de verovering van het beloofde land, begonnen onder Jozua, tot een goed einde brengt (8-10).
David was een man die veel tot stand bracht.

Maar David was toch ook een gewoon mens en er waren donkere tijden, waarin hij struikelde en in zonde verviel. Het verslag van lust, overspel en moord is moeilijk te lezen (11-13) en onthult dat ook grootheden die proberen God te volgen, ontvankelijk zijn voor verleiding en zonde. Een godvruchtig leven is geen garantie voor een gemakkelijk en zorgeloos leven. David kende familieproblemen: zijn eigen zoon bracht het hele volk in opstand en kroonde zichzelf tot koning (14:1-18:33). En grootheid kan trots veroorzaken en we zien hoe David zondigde toen hij een volkstelling wilde houden om te kunnen roemen in de kracht van zijn volk (24:1-25).

Maar het verhaal van deze gevallen held eindigt niet als een tragedie. Door berouw werden zijn vriendschap en vrede met God hersteld, maar hij moest wel aanvaarden dat de zonden die hij had begaan, gevolgen hadden (12-20). Die gevolgen zijn hem de rest van zijn leven bijgebleven als herinnering aan zijn zondige daden en zijn behoefte aan Gods leiding. Als je 2 Samuël leest, let dan op de door God gegeven karakteristieken die we bij David zien: trouw, geduld, moed, mildheid, betrokkenheid, eerlijkheid en ook andere karaktertrekken waarmee we God eren, zoals bescheidenheid en berouw. We kunnen waardevolle lessen leren uit Davids zonden en zijn berouw.

Ook jij kunt – net als David – een mens worden naar Gods hart.

Met toestemming overgenomen van Royal Jongbloed uit Het Boek © 2008 Biblica. All rights reserved.