Kernpunten

• Doel: De mensen te leren hoe zij wijsheid, discipline en een verstandig leven kunnen realiseren en hoe men goed, rechtvaardig en eerlijk moet handelen (zie 1:2, 3); kortom, Gods wijsheid toe te passen op het dagelijks leven en de mensen normen en waarden te leren
• Schrijver: Salomo schreef het grootste deel van dit boek, terwijl Agur en Lemuël aan het eind bijgedragen hebben
• Datering: Salomo schreef en rangschikte de meeste van deze spreuken in het begin van zijn regeringsperiode
• Achtergrond: Dit is een boek met wijze uitspraken; een studieboek om de mensen te leren hoe zij een goed leven kunnen leiden door wijze gedachten te oefenen
• Sleutelvers: "Maar de basis van alle kennis is het eerbiedig ontzag voor de Here. Alleen dwazen schatten Gods lessen en wijsheid niet op hun waarde." (1:7)
• Bijzonder kenmerk: Het boek hanteert verscheidene literaire vormen: gedichten, korte gelijkenissen, directe vragen en liederen. Andere literaire kenmerken zijn de tegenstellingen, de vergelijkingen en de verpersoonlijking.

Spreuken in vogelvlucht

Letters van het alfabet, klinkers en medeklinkers, gevormd tot woorden, zinnen, alinea’s, hoofdstukken en boeken: gesproken, geleerd, getekend, gefluisterd, geschreven en gedrukt.

Van vriendelijk advies tot gepassioneerde uitspraken en van stoffige boeken tot actuele dagbladen: boodschappen worden verzonden en ontvangen, waarbij elke zender probeert kennis door te geven…en wijsheid.

Verweven in de menselijke geest zit het verlangen tot leren en begrijpen. Onze geest onderscheidt ons van de dieren; wij analyseren, bedenken, theoretiseren, discussiëren en debatteren over alles, van wetenschap tot het bovennatuurlijke. En we bouwen scholen, instituten en universiteiten, waar geleerde professoren ons kunnen onderwijzen over wereld, wetenschap en leven.

Kennis is goed, maar er is een groot verschil tussen ‘kennis’ (het weten van feiten) en ‘wijsheid’ (die feiten toepast in het leven). We kunnen kennis verzamelen, maar zonder wijsheid is onze kennis waardeloos. We moeten leren te leven naar wat we weten.
De meest wijze man die ooit leefde, Salomo, heeft een schat aan wijsheid nagelaten in drie boeken: Spreuken, Prediker en Hooglied.

In deze boeken geeft hij, geïnspireerd door de Heilige Geest, praktisch inzicht en richtlijnen voor het leven.

In dit eerste boek geeft Salomo praktische adviezen door in de vorm van spreuken. Een spreuk is een beknopte zin, die een morele waarheid onthult. Het boek Spreuken is een verzameling van deze wijze uitspraken. Het hoofdthema van Spreuken is – zoals te verwachten – de aard van ware wijsheid. Salomo schrijft: ‘Maar de basis van alle kennis is het eerbiedig ontzag voor de Here. Alleen dwazen schatten Gods lessen en wijsheid niet op hun waarde’ (1:7).

Hij gaat dan verder met het geven van honderden praktische voorbeelden hoe men moet leven in overeenstemming met goddelijke wijsheid. Spreuken bestrijkt een groot aantal onderwerpen, waaronder jeugd en opvoeding, gezinsleven, zelfbeheersing en het weerstaan van verleiding, zakelijke onderwerpen, woorden en taal, kennis van God, huwelijk, zoeken naar de waarheid, rijkdom en armoede, zedeloosheid en wijsheid. Deze spreuken zijn korte gedichten (meestal in de vorm van coupletten) en behelzen een mix van gezond verstand en actuele waarschuwingen. Hoewel ze niet bedoeld zijn om leerstellingen door te geven, zal iemand die hun advies opvolgt, een hechte relatie met God krijgen. Het woord ‘spreuk’ komt van een Hebreeuws woord dat ‘leiding geven of sturen’ betekent; deze uitspraken, herinneringen en waarschuwingen voorzien ons van diepgaande adviezen voor het sturen van ons leven.

Als je Spreuken leest, begrijp dan dat kennis van God de sleutel tot ware wijsheid is. Luister naar de gedachten en lessen van de meest wijze man ter wereld en pas deze waarheden toe in je eigen leven. Lees deze spreuken niet alleen, maar handel er ook naar!

Met toestemming overgenomen van Royal Jongbloed uit Het Boek © 2008 Biblica. All rights reserved.