Kernpunten

• Doel: Toekomstige generaties leed besparen om door ondervinding te moeten leren dat een leven zonder God zinloos is.
• Schrijver: Salomo
• Geschreven voor: Alle mensen en Salomo’s onderdanen in het bijzonder.
• Datering: Waarschijnlijk rond 935 vóór Christus aan het eind van Salomo’s leven
• Achtergrond: Salomo kijkt terug op zijn leven, waarvan hij een groot deel doorbracht zonder God.
• Sleutelvers: "Dit is mijn uiteindelijke conclusie: heb ontzag voor God en volg zijn geboden op, want dat is de opdracht voor ieder mens." (12:13)

Prediker in vogelvlucht
De chocoladehaas ligt in het mandje, omgeven door groen papieren ‘gras’. Het is paasochtend en met verwachtingsvolle ogen pakt de kleine jongen voorzichtig de chocoladefiguur op en bijt in een van de lange oren.

Maar de zoete smaak verdwijnt snel en het kind kijkt nog eens naar de zoetigheid in zijn hand. Het is hol!

Leeg, nutteloos, hol, niets … dat zijn woorden vol teleurstelling en desillusie. Toch is dat wat velen in hun leven meemaken. Hunkerend naar de ‘zoete’ dingen – bezit, ervaringen, macht en plezier – vinden ze niets daarbinnen. Het leven is leeg, doelloos…en zij wanhopen.

Bijna 3000 jaar geleden sprak Salomo over dit menselijk dilemma; maar de inzichten en toepassingen van zijn boodschap zijn ook van belang in onze tijd. Prediker, Salomo’s uitgeschreven preek, is een ontleding van levenservaringen en een kritische verhandeling over het doel van het leven. In dit diepgaande boek neemt Salomo ons mee op een geestelijke reis door zijn leven, terwijl hij uitlegt hoe alles wat hij probeerde, uittestte of proefde geen betekenis had – nutteloos, onwerkelijk, onbelangrijk, dwaas en leeg – een oefening in doelloosheid.

En denk eraan, dit zijn woorden van iemand die ‘alles had’: enorme wijsheid en kennis, macht en rijkdom. Na deze biografische reis komt Salomo tot de alleszeggende conclusie: ‘Heb ontzag voor God en volg zijn geboden op, want dat is de opdracht voor ieder mens. God zal ons doen en laten namelijk beoordelen, ook alle verborgen dingen, of ze nu goed of slecht waren’ (12:13 en 14).

Toen Salomo koning werd, vroeg hij God om wijsheid (2 Kronieken 1:7-12) en werd hij de meest wijze man op aarde (1 Koningen 4:29-34). Hij studeerde, leerde, oordeelde en schreef. Koningen en leiders van andere landen kwamen naar Jeruzalem om van hem te leren. Maar ondanks al zijn praktisch inzicht in het leven faalde Salomo in het volgen van zijn eigen adviezen en kwam hij terecht in een neergaande spiraal. Aan het eind van zijn leven keek Salomo terug met een gevoel van nederigheid en spijt. Hij maakte de balans van zijn leven op in de hoop dat hij zijn lezers de bittere persoonlijke ervaring kon besparen dat zonder God alles leeg, hol en zonder betekenis is.

Hoewel de toon van Prediker negatief en pessimistisch is, moeten we daaruit niet concluderen dat het enige hoofdstuk dat de moeite waard is om te lezen en te gebruiken, het laatste is waarin hij zijn conclusies trekt. In werkelijkheid staat het hele boek vol met praktische wijsheid (hoe bereik je iets in de wereld en blijf je uit de problemen) en geestelijke wijsheid (hoe kun je eeuwige waarden vinden en kennen). Salomo benaderde het leven eerlijk. Al zijn opmerkingen over de nutteloosheid van het leven hebben een doel: de mensen ertoe te brengen het ware geluk alleen in God te zoeken. Het was niet zijn bedoeling ons alle hoop te ontnemen, maar die te richten op de Enige die al onze hoop kan vervullen. Salomo bevestigt de waarde van kennis, relaties, werk en plezier, maar dan wel in de juiste verhouding. Al deze tijdelijke dingen in het leven moeten gezien worden in het licht van de eeuwigheid.

Lees Prediker en leer over het leven. Luister naar de ernstige waarschuwingen en verschrikkelijke voorspellingen, en neem je voor je Schepper nooit te vergeten (12:1).

Met toestemming overgenomen van Royal Jongbloed uit Het Boek © 2008 Biblica. All rights reserved.